Wprowadzenie
Upadłość konsumencka to procedura prawna, która daje szansę na nowy start finansowy osobom borykającym się z poważnymi problemami zadłużeniowymi. Jednak wielu dłużników zastanawia się, czy po przejściu przez tę procedurę będą mogli ponownie korzystać z usług bankowych, a w szczególności – czy będą mieli możliwość zaciągnąć kredyt po upadłości konsumenckiej. Pytanie to nabiera szczególnego znaczenia w kontekście rosnącej liczby upadłości konsumenckich w Polsce, które w ostatnich latach biją kolejne rekordy.
Upadłość konsumencka w Polsce – skala zjawiska
Zjawisko upadłości konsumenckiej w Polsce przybiera na sile. Według najnowszych danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, w 2024 roku ogłoszono rekordową liczbę 21 187 upadłości konsumenckich. To najwyższy wynik od wprowadzenia tej instytucji do polskiego prawa 15 lat temu. W porównaniu do 2023 roku, kiedy odnotowano 21 000 bankructw osobistych, liczba ta nieznacznie wzrosła. Obserwując dane z wcześniejszych lat, można zauważyć wyraźny trend wzrostowy – w 2019 roku liczba upadłości konsumenckich nie przekraczała 8 000, w 2020 roku było ich ponad 13 000, a w 2021 roku – ponad 18 000.
Co ciekawe, wśród osób ogłaszających upadłość konsumencką w 2024 roku, największą grupę stanowiły osoby w wieku 40-49 lat (27%) oraz 30-39 lat (24%). Seniorzy powyżej 60 roku życia stanowili 23% wszystkich przypadków. Zdecydowaną większość bankrutów stanowili mężczyźni (53%). Geograficznie, najwięcej upadłości ogłoszono w województwach śląskim (15,6%) i mazowieckim (15,5%).
Warto odnotować, że na przestrzeni ostatnich lat zmienił się również profil osób korzystających z instytucji upadłości konsumenckiej. O ile wcześniej dotyczyła ona głównie osób, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej z przyczyn od nich niezależnych (utrata pracy, choroba), o tyle obecnie procedura ta jest dostępna również dla osób, które zadłużyły się w wyniku własnych decyzji finansowych, np. hazardu czy uzależnień.
Aspekty prawne kredytu po upadłości konsumenckiej
Z prawnego punktu widzenia, nie istnieją przepisy, które zabraniałyby osobom po przebytej upadłości konsumenckiej ubiegania się o kredyt bankowy. Jest to istotna informacja dla tych, którzy obawiają się, że raz ogłoszona upadłość konsumencka na zawsze zamknie im drogę do finansowania bankowego. Niemniej jednak, należy rozróżnić dwa etapy postępowania upadłościowego i ich wpływ na możliwość zaciągnięcia zobowiązań.
Etap trwającego postępowania upadłościowego
W trakcie trwania postępowania upadłościowego, które zazwyczaj obejmuje okres od ogłoszenia upadłości do wykonania planu spłaty wierzycieli, dłużnik nie ma możliwości swobodnego zarządzania swoim majątkiem. W praktyce oznacza to, że nie może zaciągać nowych zobowiązań finansowych, w tym kredytów bankowych. Złamanie tego zakazu może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak np. wydłużenie okresu spłaty wierzycieli do 18 miesięcy.
Etap po zakończeniu postępowania upadłościowego
Po formalnym zakończeniu postępowania upadłościowego, dłużnik odzyskuje pełną kontrolę nad swoim majątkiem oraz zdolność do samodzielnego zaciągania zobowiązań. Z prawnego punktu widzenia, może wówczas ubiegać się o kredyt po upadłości konsumenckiej w dowolnej instytucji finansowej bez konieczności uzyskiwania zgody sądu czy syndyka.
Praktyczne aspekty zaciągania kredytu po upadłości konsumenckiej
Mimo że przepisy prawa nie zabraniają osobom po upadłości konsumenckiej ubiegania się o kredyt, w praktyce proces ten może być znacznie utrudniony. Wynika to z kilku istotnych czynników:
Wpływ informacji o upadłości na historię kredytową
Informacja o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej jest przekazywana do Biura Informacji Kredytowej (BIK) i pozostaje w tamtejszej bazie danych przez 10 lat od daty ogłoszenia upadłości. W przeciwieństwie do innych wpisów w BIK, informacji o upadłości nie można usunąć wcześniej, nawet jeśli zobowiązania zostały w całości spłacone. Banki i inne instytucje finansowe mogą postrzegać taki wpis jako istotny czynnik ryzyka, co może prowadzić do odmowy udzielenia kredytu.
Indywidualna polityka banków
Każda instytucja finansowa stosuje własne kryteria oceny zdolności kredytowej klientów. Niektóre banki mogą kategorycznie odmawiać udzielania kredytów osobom po upadłości, inne zaś mogą stosować bardziej liberalne podejście, szczególnie jeśli od zakończenia postępowania upłynął dłuższy czas, a klient zdążył już odbudować pozytywną historię kredytową.
Znaczenie czasu
Im więcej czasu upłynęło od zakończenia postępowania upadłościowego, tym większe szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku kredytowego. Wiele banków wymaga, aby od zakończenia upadłości minęło przynajmniej 2-3 lata, zanim rozważą przyznanie kredytu takiej osobie.
Jak zwiększyć szanse na uzyskanie kredytu po upadłości?
Osoby po upadłości konsumenckiej, które chcą zwiększyć swoje szanse na uzyskanie kredytu, mogą podjąć kilka istotnych kroków:
Budowanie pozytywnej historii kredytowej
Po zakończeniu postępowania upadłościowego warto skupić się na budowaniu nowej, pozytywnej historii kredytowej. Można to robić poprzez terminowe regulowanie wszelkich zobowiązań, takich jak rachunki za media, czynsz czy raty za zakupy. Warto również rozważyć zaciągnięcie niewielkiego kredytu lub karty kredytowej, które będą spłacane terminowo, co pomoże odbudować wiarygodność w oczach potencjalnych kredytodawców.
Stabilne zatrudnienie i dochody
Dla banków istotnym czynnikiem przy ocenie zdolności kredytowej jest stabilność zatrudnienia i wysokość dochodów. Osoby po upadłości powinny dążyć do uzyskania stabilnego źródła dochodu, najlepiej w formie umowy o pracę na czas nieokreślony. Ważne jest również, aby wynagrodzenie trafiało na konto bankowe, co pozwoli bankowi lepiej ocenić sytuację finansową potencjalnego kredytobiorcy.
Zgromadzenie oszczędności i wkładu własnego
Posiadanie oszczędności i wkładu własnego znacząco zwiększa szanse na uzyskanie kredytu, szczególnie hipotecznego. Banki przywiązują dużą wagę do zdolności klienta do zarządzania swoimi finansami, a posiadanie oszczędności jest jednym z dowodów na umiejętne gospodarowanie pieniędzmi.
Współkredytobiorca
Innym sposobem na zwiększenie szans na uzyskanie kredytu po upadłości konsumenckiej jest znalezienie współkredytobiorcy o dobrej historii kredytowej i stabilnej sytuacji finansowej. Należy jednak pamiętać, że współkredytobiorca ponosi taką samą odpowiedzialność za spłatę kredytu jak główny kredytobiorca.
Hipoteka – kredyt po upadłości konsumenckiej to szczególne wyzwanie
Uzyskanie kredytu hipotecznego po upadłości konsumenckiej stanowi szczególne wyzwanie ze względu na wysokość takiego zobowiązania oraz długi okres spłaty. Banki są znacznie bardziej ostrożne przy udzielaniu tego typu kredytów osobom z historią upadłości. Niemniej jednak, nie jest to całkowicie niemożliwe.
Kluczowe znaczenie ma tutaj odbudowa wiarygodności kredytowej oraz stabilna sytuacja finansowa. Banki będą zwracać szczególną uwagę na:
- czas, jaki upłynął od zakończenia postępowania upadłościowego (im dłuższy, tym lepiej),
- aktualną zdolność kredytową,
- wysokość wkładu własnego (im wyższy, tym lepiej),
- stabilność zatrudnienia i dochodów.
Warto również rozważyć skorzystanie z usług doświadczonego doradcy kredytowego, który pomoże wybrać banki potencjalnie bardziej otwarte na udzielenie kredytu po upadłości konsumenckiej, np. hipotecznego oraz przygotować odpowiednią dokumentację zwiększającą szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku.
Podsumowanie
Upadłość konsumencka, choć stanowi poważne wyzwanie w kontekście przyszłych możliwości kredytowych, nie oznacza definitywnego końca szans na kredyt bankowy. Przepisy prawa nie zabraniają osobom po upadłości ubiegania się o kredyt, choć w praktyce proces ten może być znacznie utrudniony ze względu na informację o upadłości w BIK oraz ostrożne podejście banków.
Kluczem do zwiększenia szans na kredyt po upadłości konsumenckiej jest cierpliwe budowanie nowej, pozytywnej historii kredytowej, stabilizacja sytuacji finansowej oraz upływ czasu od zakończenia postępowania upadłościowego.
Osoby borykające się z problemami zadłużeniowymi lub rozważające upadłość konsumencką powinny skonsultować swoją indywidualną sytuację z profesjonalistami. Nasza kancelaria www.upadloscrestrukturyzacja.pl oferuje kompleksowe doradztwo w zakresie upadłości konsumenckiej.